راه های مراقبت از سلامت مغز :
یکی از مهنرین سلامتی ها سلامت مغز است زیرا مغز اندامی است که فعالیت های حیاتی مارا ، از جمله خوابیدن ، خوردن ، تفکر و … را کنترل میکند . این اندام مرکز پردازش تمامی عملکرد های بدن است ، که این امر موجب شده مغز از مهمترین و حیاتی ترینِ اندام ها باشد .
آسیب دیدن این اندام کلیدی میتواند زندگی انسان را با تغییرات و مشکلات بزرگی مواجه کند ، آسیب مغزی سالانه جان افراد زیادی را میگیرد و همچنین افراد بسیاری را ناتوان و محتاج دریافت کمک از دیگران میسازد . از جمله آسیب های مغزی میتوان به سکته مغزی ، آلزایمر ، پارکینسون و … اشاره کرد .
در شرایطی که تمام موارد آسیب مغزی قابل پیشگیری نیستند ، بسیاری از آنها اجتناب پذیر هستند ! در واقع اقدامات پیشگیرانه ساده میتواند تفاوت های بزرگی را در سلامت مغر ایجاد کند .
غیر از محافظت های معمول که اکثرا با آن ها آشنا هستید ، مانند استفاده از کلاه ایمنی به هنگام استفاده از موتور سیکلت و داشتن رژیم غذایی درست یا تمرین هایی برای تقویت حافظه ، عاداتی هستند که با ترک یا انجام بیشتر آنها میتوانید کمک قاب توجهی به سلامت مغز خود کنید ؛
1) برای سلامت مغز خود سیگار نکشید 🚫 !
با وجود اینکه بیشتر توجهات درباره مضرات سیگار به سوی قلب و ریه ها معطوف است ، این عادت میتواند آسیب جدی ای به مغز وارد کند !
در مطالعه ای که در سال 2017 در نشریه Drug & Alcohol Dependence منتشر شد ، پژوهشگران این گونه نتیجه گیری کردند که سیگار کشیدن باعث کوچک شدن بخش های مهمی در مغز، از جمله قشرمخچه ، جسم پینه ای و تالاموس میشود .
هماهنگ کردن حرکات بدن ، توازن و دقت ، کنترل تونیسیته ی عضلات و حفظ تعادل از جمله کنترل گری های مخچه و تقویت پیام های حسی مانند شنوایی و بینایی از عملکرد های تالاموس است ، زمانی که این بخش ها دچار تغییر و کوچک شدن بکنند ، تمامی این اعمال در بدن ما تحت تاثیر قرار میگیرند ! که این امر میتواند موجب بروز خطراتی برای ما و سلامتی ما باشد …
2) صبحانه نخوردن !
زیاد پیش میاید که صبح پس از بلند شدن از خواب بدون خوردن صبحانه فعالیت های روزانه خود را شروع کنید و بر این باور باشید که نخوردن یک وعده ی غذایی کوچک اختلال چندانی در بدنتان ایجاد نمیکند ، اما اشتباه میکنید !
پس از اتمام شب و خوابی طولانی ، زمان زیادی از خوردن غذا گذشته و بدن به طور طبیعی نیاز به غذا و انرژی برای شروع فعالیت های خود دارد ، یکی از اندام های مهمی که نیاز به این انرژی از طریق مواد غذایی دارد مغز است . پژوهش ها نشان داده اند که خوردن صبحانه به واسطه ی تامین انرژی و مواد مغذی مورد نیاز مغز به تقویت عملکرد شناختی کمک میکند . همچنین مشخص شده است که یک صبحانه ی سالم و مغذی کارایی یادگیری و کاری افراد را افزایش میدهد .
3) آلودگی !
طبق مطالعه ای که پژوهشگران چینی در نشریه proceeding the national academy science منتشر کردند ، پیوندی مستقیم بین آلودگی هوا زوال شناختی وجود دارد ! چرایی این امر هنوز صد در صد مشخص نشده است اما کمبود اکسیژن و وجود ذرات و سموم در هوای آلوده از جمله این عوامل است چرا که مغز برای عملکرد هر چه بهتر خود به اکسیژن نیاز دارد …
همچنین طی پژوهشی دیگر توسط پژوهشگران در تگزاس ، آمریکا ، پژوهشگران دریافتند آلودگی صوتی موجب تغییراتی در مغز مانند تغییرات فیزیکی بخش هایی از مغز و یا اختلال در پردازش میشود ! در این مطالعه مشخص شد اگر برای مدت زیادی در معرض صداهای بسیار بلند قرار بگیرید ، این آلودگی صوتی میتواند موجب آسی دائمی سلول های مویی گوش شود ، که کار این سلول ها دریافت امواج صوتی و انتقال آن ها به مغز است !
4) خواب کم یا زیاد !
خواب کافی برای سلامت جسمانی و روانی انسان ضروری است. چرت زدن کوتاه ۲۰ تا ۳۰ دقیقهای در طول روز میتواند به افزایش سطوح انرژی بدن انسان کمک کند. اما چرتهای طولانی و بیشتر از نیم ساعت میتوانند احساس سستی و بی حالی را در انسان ایجاد کنند. این احساس به واسطه ورود به مراحل عمیقتر خواب پس از گذشت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه شکل میگیرد. نتایج یک پژوهش که در نشریه Current Opinion in Pulmonary Medicine منتشر شد، نشان داد که چرتهای بیش از نیم ساعت با رخوت خواب و از دست دادن بهرهوری مرتبط بوده اند.
همینطور کم خوابی نیز میتواند تاثیرات منفی به دنبال داشته باشد . مشخص شده است که مغز طی چرخه ی خواب عمیق خود را از سموم پاکسازی میکند . کمبود خواب مرگ سلول های مغزی را نیز تسریع میبخشد که میتواند به اختلال در حافظه منجر شود !
در کل هفت تا هشت ساعت خواب برای افراد بزرگسال توصیه شده است …
5) کم آبی بدن !
آب یکی از اجزا سازنده اصلی بدن انسان است که ۶۰ تا ۷۰ درصد از وزن بدن را شکل میدهد، پس، جای تعجب ندارد که مصرف کم این مایع بتواند پیامدهای نامطلوبی به همراه داشته باشد!
بدن انسان برای ارائه عملکرد درست خود به آب نیاز دارد. این مایع به تحویل اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز مغز کمک میکند. همچنین، پژوهشها نشان داده اند که آب در روانسازی بافت مغز نقش دارد.
به طور کل توصیه شده است که یک بزرگسال سالم روزانه هشت لیوان آب بنوشد…
سخن پایانی:
با دنبال کردن عاداتی سالم میتوانیم مغز خود را در جهت مثبت تغییر دهیم.
برای سال ها، بسیاری از مردم بر این باور بودند و همچنان برخی هستند که هوش و دیگر تواناییهای شناختی ثابت هستند، یعنی قابل تغییر نیستند.
خوشبختانه، پژوهشهای علمی در زمینه مغز و اعصاب خط قرمزی بر این مفهوم نادرست کشیده اند.
به گفته ریچارد دیویدسون، استاد روانشناسی و روانپزشکی در دانشگاه ویسکانسین-مدیسن، “مغز ما در واکنش به کسب تجربه و آموزش تغییر میکند. تغییرات مغز به صورت خواسته یا ناخواسته رخ میدهند. بیشتر مواقع، مغز ما ناخواسته تغییر میکند. ”
پس چه بهتر که به این عضو مهم و حیاتی در بدن خود ، برای آسایش و سلامتی خودمان کمک کنیم که نه تنها آسیب نبیند ؛ بلکه روز به روز قوی تر و بهتر از قبل در روزمرگی هایمان به ما کمک کند .