هورمون رشد یک هورمون پپتاید است که بصورت طبیعی در بدن انسان بوسیله غده هیپوفیز قدامی ترشح می شود. این هورمون نقش بسیار مهمی را در شکل دهی و حفظ ترکیب و فرم بدن، عملکرد فیزیکی، و سلامت قلبی عروقی هم در بزرگسالان و هم در کودکان بازی می کند. این ویژگی ها باعث شده تا ورزشکاران حرفه ای زیادی برای بهبود عملکرد ورزشی خود به استفاده از آن روی بیاورند. علیرغم مزایا و استفاده های گسترده ای که در ظاهر برای هورمون رشد متصور است، تا کنون شواهد و مدارک علمی چندانی در تایید نقش این هورمون در بهبود چشمگیر عملکرد ورزشکاران کشف نشده است و مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته شمار زیادی ندارند، با این حال مطالعاتی که اخیرا انجام گرفته تائید کرده است که هورمون رشد هر دو عامل استقامت و ظرفیت قدرتی در ورزشکاران را افزایش می دهد.
استفاده از هورمون رشد به عنوان دوپینگ
در سال 1989 میلادی کمیته بازی های المپیک علیرغم عدم وجود تست های تشخیصی مناسب و مطمئن، نام هورمون رشد را در لیست مواد ممنوعه برای استفاده ورزشکاران زن و مرد در یک کلاس جدید به نام هورمون های پپتاید قرار داد. اما بنظر نمی رسید که این ممنوعیت بتواند جلوی سوء مصرف گسترده از این هورمون را در بین ورزشکاران رشته های مختلف بگیرد. پس از اعتراف چند ورزشکار از جمله بن جانسون به استفاده از هورمون رشد برای تقویت عملکرد بدنی خود، تحقیقات گسترده ای برای تعیین میزان محبوبیت سوء استفاده از هورمون رشد در بین ورزشکاران آغاز شد. نتیجه این تحقیقات به این صورت منتشر شد که مقررات سخت گیرانه مانع سوء مصرف گسترده از هورمون رشد در بین ورزشکاران برای افزایش کارایی بدن نشده است و ورزشکاران زیادی درپی بیشتر شدن محبوبیت این ماده، شروع به استفاده از ان می کردند. حتی بعضی از ورزشکاران اسم بازی های المپیک 1996 آتلانتا را بازی های هورمون رشد نامیدند.

مزایای هورمون رشد در عملکرد ورزشکاران
بسیاری از ورزشکاران بر این باور هستند که هورمون رشد عملکرد ورزشی آن ها را بصورت محسوسی بهبود می بخشد، با این حال تا کنون شواهد و مدارک اندکی در تائید چنین ادعاهایی که در بین ورزشکاران جوان طرفداران بسیاری دارند منتشر شده است. بخش بزرگی از شواهد منتشر شده در مورد مطالعاتی است که بر روی استفاده از هورمون رشد در بزرگسالانی که دچار اختلال ترشح این هورمون بودند انجام گرفته است.
ورزشکاران اغلب از هورمون رشد در ترکیب با استروئیدهای آنابولیک و دیگر بهبود دهنده های عملکردی با غلظت های متفاوت و در ترکیب با رژیم های غذایی و برنامه های تمرینی متفاوتی استفاده می کنند. هر گونه تغییر در عملکرد ورزشی فرد می تواند ناشی از تاثیر متقابل هرکدام از عوامل بالا باشد. این سناریو بسیار پیچیده بوده و شبیه سازی آن در محیط آزمایشگاهی تقریبا غیرممکن است، بنابراین بنظر می رسد که خود ورزشکار تنها فردی باشد که صلاحیت پاسخ به این پرسش که آیا هورمون رشد باعث بهبود عملکرد ورزشی می شود یا خیر را دارد.

اثرات استفاده از هورمون رشد
ترکیب و فرم بدن
هورمون رشد نقش کلیدی در تعیین و شکل دهی به فرم و ترکیب بدنی فرد بازی می کند. مطالعات مختلف نشان داده است که استفاده از هورمون رشد در افرادی که دچار کمبود این هورمون هستند بطور چشمگیری باعث کاهش توده چربی بدنی و افزایش توده عضلانی خواهد شد. در جدیدترین مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته مشخص شده است که استفاده از هورمون رشد متوسط توده عضلانی را در افراد سالم به اندازه 1.8 کیلوگرم افزایش خواهد داد.

سنتز پروتئین و افزایش قدرت ماهیچه ها
یکی از مورد توجه واقع شده ترین جنبه های هورمون رشد، تاثیرش بر روی ساخت عضلات و ماهیچه ها است. زمانی که ترشح هورمون رشد به اندازه کافی نباشد، توده عضلانی در بدن رشد کافی را نداشته و ساخت پروتئین کاهش خواهد یافت. هورمون رشد موجب جذب گلوکوز و آمینو اسید ها شده و باعث تحریک برای ساخت و سنتز پروتئین خواهد شد. اما هورمون رشد درست برخلاف انسولین نقش چندانی در جلوگیری از تحلیل عضلات ندارد و دقیقا به همین دلیل است که برخی از ورزشکاران از ترکیب این دو باهم و همزمان استفاده می کنند.

عوارض جانبی استفاده ناصحیح از هورمون رشد انسانی
در صورت استفاده ناصحیح و غیر تخصصی از هورمون رشد و در صورتی که بدن شما احتیاجی به هورمون رشد اضافی نداشته باشد، ممکن است عوارض جانبی و مشکلاتی را برای فرد در پی داشته باشد. از جمله این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– نشانگان مجرای مچ دستی یا سندرم تونل کارپ
شایعترین نوروپاتی به دام افتادن عصب می‌باشد که در نتیجه فشردگی عصب میانی در ناحیه تونل کارپال ایجاد می‌شود. عصب مدیان (عصب میانی) Median Nerve در ناحیه مچ دست از زیر بافت همبندی مچ دست (لیگامان عرضی مچ یا فلکسور رتیناکولوم) و از روی استخوانهای مچ عبور می‌کنند، اگر به هر دلیلی این فضا تنگ شده باشد به این عصب فشار وارد شده و اختلالات حسی و حرکتی در انگشتان دست بروز می‌کند که به این بیماری سندرم کارپال تونل گفته می‌شود.

در این فضا (تونل کارپال) هشت تاندون سطحی و عمقی دست و تاندون بلند شست به همراه عصب مدین عبور می‌کنند. هر عاملی که باعث کاهش اندازه تونل یا افزایش حجم بافتهای داخل تونل شود علائم بیماری را ایجاد می‌کند.

– افزایش مقاومت به انسولین
اتفاقی که در این وضعیت می افتد این است که سلول‌های بدن پاسخ مناسبی به انسولین نمی‌ دهند و به دنبال آن جذب گلوکز دچار اختلال شده و به طور ثانویه باعث افزایش قند خون می‌شود. در این حالت مقدار انسولین تولید شده در بدن طبیعی و حتی در مواردی بیشتر از مقدار طبیعی است اما مشکل موجود در پاسخ سلول‌ها به انسولین است. مقاومت به انسولین اگر به موقع کشف و درمان نشود می تواند منجر به بروز دیابت نوع دوم ‌شود.

– ورم دست ها و پاها
ورم قسمت های مختلف بدن که به نام های ادیما و دراپسی نیز شناخته می شود نتیجه تجمع بیش از اندازه و غیر طبیعی آب و دیگر مایع های میان بافتی پلاسما در فضاهای اندام بویژه فضای زیر پوستی است.

– درد عضلات و مفاصل

– بزرگ شدن بافت سینه (برای مردان)
بزرگ شدن اندام سینه در مردان یا ژنیکوماستی نوعی رشد غیرطبیعی ولی خوش خیم پستان در مردان می باشد که می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. این افزایش و برجستگی می تواند صرفا به دلیل حجیم شدن بافت پستان، تجمع چربی و یا هردو باهم باشد. علل شایع این اتفاق هنوز کاملا شناخته شده نیستند اما طبق مطالعات صورت گرفته به هم خوردن تعادل هورمونی بیشترین نقش را در این زمینه دارد. این بیماری اغلب به دلیل اختلال هورمونهای جنسی است هرچند می‌تواند ناشی از مصرف برخی داروها مانند داروهای آنتی آندروژن و دیگوکسین و افزایش ترشح پرولاکتین نیز باشد.

به دلیل اینکه مطالعاتی که بر روی عوارض و اثرات جانبی مصرف هورمون رشد انسانی صورت گرفته اغلب به صورت کوتاه مدت بوده اند، بطور دقیق مشخص نیست که آیا این عوارض به مرور زمان کاهش خواهند یافت و یا بدتر می شوند. به همین دلیل باید تا حد ممکن نشانه ها و عوارض جدی گرفته شود تا از تبدیل شدن آن ها به وضعیت های خطرناکی مثل دیابت نوع دوم و بیماری های قلبی عروقی تا حد امکان جلوگیری کرد.

جایگزینهای طبیعی هورمون رشد

جایگزین های هورمون رشد

تقویت اثربخشی و شبیه سازی عملکرد هورمون رشد با اورنیتین و او کی جی
اورنیتین یک آمینو اسید غیر ضروری است، به این معنی که بدن ما می تواند آن را با استفاده از سایر منابع غذایی تولید کند. اهمیت این آمینو اسید آنجایی است که باعث ترشح هورمون رشد از غده هیپوفیز می شود. تحقیقات در این زمینه نشان داده است که یک دوز از این آمینو اسید بویژه در ترکیب با آمینو اسید های دیگر، یک ساعت پیش از جلسه تمرین با وزنه، عضله سازی و چربی سوزی فرد را شدت می بخشد. در مطالعاتی که بر روی اورنیتین انجام گرفته مشخص شده است که این آمینو اسید علاوه بر تحریک بیشتر ترشح هورمون رشد انسانی، باعث ترمیم و بازسازی بافت کبد نیز می شود.

دوز مصرفی
اگر بر اساس وزن آمینو اسید ها مقایسه ای انجام دهیم، هر گرم اورنیتین تقریبا تاثیری دوبرابر بیشتر از همین مقدار آرژنین دارد. (آرژنین از نظر ساختار و کارکرد نزدیکترین آمینو اسید به اورنیتین است). بنابراین 2.5 تا 5 گرم از اورنیتین باعث آزادسازی همان مقدار هورمون رشد خواهد شد که 5 تا 10 گرم آرژنین.
مانند دیگر آمینو اسید ها، اورنیتین نیز بیشترین اثر بخشی خود را در افراد با پایین ترین میزان چربی بدنی و بالاترین ظرفیت ایروبیک دارد. هرچه آمادگی بدنی شما افزایش پیدا کند، اورنیتین در بدن شما بهتر عمل خواهد کرد، بنابراین آزادسازی هورمون رشد که در اثر مصرف و ساخته شدن اورنیتین در بدن اتفاق می افتد در بازه های طولانی حتی بهبود نیز خواهد یافت.
اگر می خواهید اورنیتین را به صورت مکمل مصرف کنید، برای شروع بین 1 تا 3 گرم را با شکم خالی یک ساعت پیش از تمرین و یک ساعت پیش از خواب مصرف کنید. عوارض جانبی ممکن است شامل ناراحتی معده، تهوع و اسهال شود. اما اگر با پایین ترین دوز مصرفی شروع کنید (1 گرم) این عوارض به حداقل میزان ممکن خواهند رسید. دوز مصرفی را می توان به تدریج افزایش داد تا به مقدار مناسب برسد.

بهبود عملکرد ورزشی در ترکیب اورنیتین با آمینو اسید های اضافی
بدنسازان حرفه ای از ترکیب اورنیتین با دیگر آمینو اسیدها مانند آرژنین، لیسین، و گلوتامین به نتایج بسیار بهتری دست پیدا می کنند. نام این عمل “استکینگ” یا پشته سازی است. این آمینو اسیدها هنگامی که همزمان با هم مصرف شوند، تاثیری سینرژیک و مضاعف بر روی ترشح هورمون رشد خواهند داشت.
یک ترکیب مناسب از این آمینو اسیدها برای یک فرد تازه کار می تواند شامل دو گرم از آمینو اسیدهای اورنیتین و آرژنین و یک گرم از لیسین و گلوتامین باشد. ترکیبی که ورزشکاران حرفه ای استفاده می کنند اغلب شامل مقدار 2 گرم از هر کدام از این 4 آمینو اسید خواهد بود.
سه گانه آرژنین – لیسین – گلوتامین بویژه به این دلیل که باعث تحریک و افزایش سطح انسولین حتی در حالت معده خالی می شود از اهمیت خاصی برخوردار است. ترکیب هورمون رشد و انسولین در غیاب غذا، باعث ورود و اتصال آمینو اسیدها به درون ماهیچه ها خواهد شد. اگر این ترکیب را پیش از خواب مصرف کنیم، باعث توقف روند تحلیل عضلات طی خواب خواهد شد و در نتیجه بدن مقدار بسیار کمتری از بافت عضلانی را نسبت به حالت طبیعی شکسته و تحلیل و شکست ماهیچه ها کاهش خواهد یافت.

او کی جی: اورنیتین آلفا کتوگلوتارات
او کی جی یک ماده مغذی شامل یک مولکول اورنیتین است که با دو مولکول آلفا کتوگلوتارات پیوند برقرار کرده است. آلفا کتوگلوتارات یک متابولیت سلولی شناخته شده است که همچنین ماده متشکله و یا پیش ماده گلوتامین نیز به شمار می رود. او کی جی سطح و اثربخشی گلوتامین را حتی بیشتر از خود گلوتامین افزایش خواهد داد. امروزه بیشتر مکمل های تقویت کننده هورمون رشد حاوی او کی جی نیز هستند و در برخی موارد جایگزین اورنیتین شده است. با وجود اینکه هنوز مطالعات کمی بر روی این ماده صورت گرفته اما همین مطالعات نشانگر اثربخشی شگفت انگیز این ترکیب مولکولی هستند. مقدار 10 گرم یا بیشتر از مولکول او کی جی تاثیری معادل مقدار چندین برابری از اورنیتین و آلفا کتوگلوتارات به تنهایی در افزایش سطح هورمون رشد دارد.

منابع غذایی اورنیتین
اورنیتین یک اسید آمینه غیر ضروری است یعنی بدن قادر به تولید آن می باشد. شما همچنین می توانید اورنیتین را از رژیم غذایی مانند گوشت، ماهی، محصولات لبنی و تخم مرغ دریافت کنید .

اریتروپوئیتین یا ای پی او
اریتروپوئیتین یا ای پی او یک هورمون گلیکوپروتئینی طبیعی است که به عنوان یک محرک وظیفه تولید سلول های قرمز خونی را بر عهده دارد. اریتروپوئیتین هورمونی است که در کلیه ها تولید می شود و شامل 165 ساختار آمینو اسیدی است. بیشتر اریتروپوئیتین توسط برون بخش کلیه تولید می شود اما بخش کمی از آن نیز توسط کبد، مغز و رحم تولید می شود.

چرا این هورمون اهمیت دارد؟
هنگامی که سطح اکسیژن در مدیای درون سلولی کاهش می یابد، باعث تحریک بخشی از کلیه شده واین بخش که مسئولیت این کار را به عهده دارد اقدام به تولید اریتروپوئیتین می کند. پس از اینکه اریتروپوئیتین در کلیه ها تولید شد، به طرف مغز استخوان حرکت می کند، جایی که در آنجا باعث تحریک تولید گلوبولهای قرمز خون خواهد شد. اریتروپوئیتین باعث افزایش ظرفیت حمل اکسیژن خون می شود اما این افزایش تنها تا یک نقطه مشخص ادامه خواهد داشت. مقدار اضافی این هورمون ممکن است سلامت فرد را به خطر انداخته و باعث اخلال در جریان خونی شود. در صورت عدم وجود اریتروپوئیتین ، تنها مقدار کمی از گلوبول های قرمز توسط مغز استخوان تولید خواهد شد.

چرا گلبول های قرمز اهمیت دارند؟
سلول های گولبول قرمز هموگلوبین غنی از آهن را برای مدت 120 روز حمل کرده و سپس می میرند. در صورتی که آهن، ویتامین ب 12، ویتامین سی، و فولیک اسید بطور دائمی تامین نشوند کم خونی اتفاق افتاده و ظرفیت حمل اکسیژن خون کاهش پیدا خواهد کرد. این اتفاق به دو صورت رخ خواهد داد: 1.کم شدن تعداد گولبول های قرمز خون 2. سلول های قرمز خونی معیوب

چگونه می توان ظرفیت حمل اکسیژن خون را افزایش داد؟
یک اختلاف اساسی و بزرگ بین متدهای خطرناک و غیراصولی دوپینگ بر اساس اریتروپوئیتین خون و روش های تغذیه ای که بطور موثر و ایمن ظرفیت حمل اکسیژن خونی فرد را افزایش می دهند وجود دارد. یک فرد می تواند ظرفیت حمل اکسیژن خونی خود را از طریق مواردی مشابه اریتروپوئیتین افزایش داده و سلامت خود را بهبود ببخشد بدون اینکه خود را در معرض خطر جدی قرار دهد. بالا بردن سطح اریتروپوئیتین تا 48 درصد می تواند بطور ایمن عملکرد ورزشی مردان ورزشکار را افزایش دهد، اما بیشتر این حد افزایش می تواند سلامت فرد را در خطر جدی قرار دهد.

دیگر جایگزین هورمون رشد گلیسین یا گلایسین است که در این باره می توانید مفصلا در صفحه دیگری از مجیک بادی بخوانید.
در مورد اسید آمینه گلیسین بدانید

منابع ترجمه :

https://www.hammernutrition.com/knowledge/endurance-library/diet-for-increasing-natural-epo/

https://herbscientist.com/personal-fitness-research/boost-human-growth-hormone/

https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/healthy-aging/in-depth/growth-hormone/art-20045735?pg=2

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3781888/

فرزین جباری هیچگونه تائیدی بر تاثیرات مثبت این دارو ها و محصولات ندارد و این مطالب از سایت های خارجی ترجمه شده است. شرکت های سازنده پاسخگوی سوالات ما در مورد دوپینگ تست آن و عوارض بر روی بدن انسان نبوده اند و این مطالب فقط در جهت مطالعه و تحقیق می باشند.