ریتم شبانه روزی بدن یا ساعت بدن :
ساعت بدن در اصطلاح ریتم شبانه‌روزی خوانده می‌شود که در واقع به یک سری تغییرات در بدن که از سوی مغز کنترل می‌شود و در طی چرخه ۲۴ ساعت اتفاق می‌افتد، اطلاق می‌گردد.
ساعت درونی بدن با عوامل گوناگونی از جمله نور زیاد در شب یا عقب و جلو کشیدن ساعت‌ها در بهار یا پاییز ممکن است دست‌خوش تغییراتی گردد.
تنوع دوره‌های فعالیت‌های زیستی در موجودات زنده برای فرایندهای بسیار ضروری انجام می‌گیرد.
فرایندهایی که در جانوران شامل خوردن، خوابیدن، جفتگیری کردن، مهاجرت، خواب زمستانی و تقسیم یا باززایی سلول‌ها است .
و در گیاهان شامل جنبش‌های جوانه‌زنی، واکنش‌های فوتوسنتزی است.
در میان دوره‌های گوناگون مهمترین دوره، دوره‌های شبانه‌روزی است که با نام ریتم شبانه‌روزی هم معروف است.
باید اذعان داشت که حتی دانشمندان نیز پاسخ تمامی سوالات مرتبط با ریتم شبانه‌روزی بدن را نیافته‌اند، اما این بحث بسیار جالب توجه است.
هر انسانی جزئی از پیوستار طبیعت است. طبیعت رفتار دوره‌ای دارد که این دوره‌ها روی فیزیولوژی انسان‌ها اثرات تعیین‌کننده ایی دارند. اخیراً فیزیولوژی جدید به ریتم‌های ساعت بیولوژیکی بدن، که هر کدام عملکرد ویژه‌ای از بدن را تنظیم می‌کند، پی برده است.
مهمترین ریتم درونی ما همان چرخه ۲۴ ساعته‌ای است که بسیاری از فرایندهای مهم از جمله:
- درجه حرارت بدن
- تولید هورمون
- و سایر مواد زیست شیمیایی
- عملکرد نظام عصبی مانند گرسنگی، خوابیدن، بیدار شدن، دفع کردن را مشخص می‌سازد.
- در ضمن ضرب آهنگ‌های زیست شناختی (ریتم‌ها) ماهانه و فصلی هم داریم؛ که عادات ماهیانه زنان و عادات بیوریتم مردان نمونه ایی از آنهاست. ضمن اینکه بعضی از این چرخه‌ها با جزر و مد دریاها و حتی فراتر از جهان، با کیهان در ارتباط است که عامل فراز و نشیب‌های جسمانی و عاطفی ما می‌باشند؛ که همه این‌ها، ابزار حوزه واحد شعور هستند.
اختلال در ساعت زیست‌شناختی انسان می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های بسیاری شود:
- نورهای الکترونیکی ساعت بیولوژیک بدن شما را به طور کامل مختل می‌کنند.
- تاریکی بزرگترین مدرک برای نزدیک شدن به زمان خواب است. نورهای مصنوعی از قبیل لامپ، تلویزیون یا حتی گوشی تلفن همراه شما ممکن است مغز را گمراه کرده و اینطور جلوه دهند که اکنون زمان بیداریست و نه زمان استراحت و آرامش.
دکتر چارلز زایسلر، استاد طب خواب از دانشگاه پزشکی هاروارد در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۳ اذعان داشت که: “تکنولوژی یکی از مخرب‌ترین عوامل برهم ریختن ریتم شبانه‌روزی طبیعی بدن ماست و باعث می‌شود که دیرتر به رختخواب برویم. و برای جبران این نقصان صبح‌ها از کافئین استفاده کنیم تا بتوانیم هرچه زودتر هوشیار شویم و در نهایت دائما از میزان خواب مورد نیاز بدنمان می‌کاهیم.
به چند مثال از ساعات تقریبی و صحیح برای سلامت و ساعت بدن اشاره میکنیم :
- بهترین زمان صرف شام ساعت ۶ بعد ازظهر یا ساعت ۷ می‌باشد. چرا که برنامه گوارش نهایتاً تا ساعت ۱۰ شب به اتمام برسد. زیرا از آنجایی که هضم غذا مستلزم افزایش سوخت وساز بدن می‌شود، خواب را مختل می‌کند.
- ضمن اینکه ساعت خواب در شب بستگی به فعالیت‌های روزانه دارد. حدود ساعت ۱۰شب بهترین زمان برای خواب است. اگر خوابیدن را در این زمان به تعویق بیندازید، خود را از یک استراحت خوب که موجب ترشح هورمون‌ها و جذب مواد مغذی خوب، محروم کرده‌اید. با برهم زدن این چرخه، صبح موقع بیداری، احساس خستگی و کسالت می‌کنید. چرخه خواب را دست کم نگیرید. خواب می‌تواند منبع مهم انرژی و تعادل وزن باشد.
- نکته مهم دیگری که به همین اندازه اهمیت دارد، زمان بیدار شدن در طلوع خورشید حدود ساعت ۶ صبح است. اگر در این زمان بیدار شوید، ذهن و جسم شما تحت تأثیر احساساتی از قبیل سبکی، چالاکی، گوش به زنگی، شور و اشتیاق، شادابی و نشاط است. این زمان بهترین زمان رفتن به استقبال روز است.
اگر این مقاله برای شما مفید بود ، لطفا به ما امتیاز بدهید ∇