مصرف استروئید ها برای کدام اندام ها مضر است؟
عوارض مصرف استروئید ها در بدن
مصرف هورمون‌های استروئید آنابولیک بر اندام‌های مختلفی در بدن تاثیر گذار است که بهتر است با آنها بیشتر آشنا شویم چه بسا بتوانیم عده‌ای از افراد را از خطرات ناشی از مصرف غیر علمی آن آگاه سازیم.
- کبد: مصرف این داروها(استروئید) خصوصا به شکل خوراکی آن، بر روی کبد تاثیر گذاشته و موجب آسیب سلول‌های کبدی و در نتیجه تخریب آنها و در پی آن خروج مواد داخل سلول‌های کبدی و ورود به خون می‌شود (از مواد متشکله داخل سلول‌های کبدی که قابل سنجش می‌باشد، همان آنزیم‌های کبدی است که شامل: SGOT و SGPT می‌باشد)
- تاندون‌ها: تاندون‌ها معمولا دیرتر از عضلات تقویت می‌شوند و اگر ورزشکار در رشته ورزشی غیر از پرورش اندام کار کند و مبادرت به مصرف این هورمون‌ها کند، با ریسک آسیب‌دیدگی زیادی مواجه خواهد شد زیرا که توانائی عضلاتش زودتر از تاندون‌ها افزایش یافته و موارد آسیب‌دیدگی وقتی دوچندان می‌شود که ورزشکار نداند که بروی کدام گروه از عضلات خود باید تمرین کند.
- صفحه رشد: ورزشکارانی که صفحه رشد طولی باز دارند، اگر از این داروهای هورمون‌هانی (استروئید) استفاده کنند، به توقف رشد قدی خود کمک کرده‌اند.
- پوست: هورمون‌های استروئید در بعضی از افراد به هورمون زنانه تبدیل می‌شود (استروژن) که موجب ضخیم شدن پوست میگردد، این هورمون‌ها ممکن است غلظت DHT در پوست را بالا ببرند که خود موجب چرب شدن پوست، ریزش موی سر، ایجاد جوش‌های چرکی و آکنه، حالت کدری پوست میگردد.
- موی سر: وجود آنزیم (آلفا پنج) ترکیبات تستسترون را به DHT در فولیکول موی سر تبدیل می‌کند که این سیستم موجب تضعیف شدید موی سر و در نهایت طاسی در مردان میگردد (طاسی تحت تاثیر وجود ژن وابسته به هورمون، در شرایطی فعال میگردد)
- بیضه و هیپوفیز: مصرف نادرست هورمون‌های استروئیدی موجب کاهش دستور هیپوفیز برای ساخت هورمون طبیعی از بیضه‌ها شده و بعد از قطع مصرف، بدن با کمبود هورمون مواجه می‌شود زیرا بیضه‌ها کوچک و تنبل شده‌اند و هیچ محرکی از هیپوفیز برای فعال شدن بیضه‌ها ترشح نمی‌شود (کاهش FSH و LH). حتی فرد ممکن است عقیم شود. از سوی دیگر عده‌ای از مصرف‌کننده‌های استروئید (خصوصا ناندرلون و ترنبولون) که حساس هستند، با ترشح زیاد پرولاکتین مواجه می‌شوند که خود موجب تورم نوک سینه، عدم تمایلات جنسی، عدم چربی‌سوزی مناسب می‌شود.
- خون: مصرف مداوم و طولانی مدت از استروئید ها ممکن است موجب افزایش غلظت خون و ریسک ایجاد عوارض ناشی از آن گردد.
- پروستات: گزارش‌ها حاکی از آن است که مصرف استروئیدها به رشد و یا تورم بافت پروستات کمک می‌کند و اگر بدانیم حدود نیمی از مردان در سنین بالا با مشکلات پروستات گریبان‌گیر هستند باید مصرف استروئیدها را خطرناک بدانیم (البته عده‌ای از دانشمندان معتقدند که کمبود غلظت تستسترون در مردان سن بالا موجب پیدایش مشکلات پروستات می‌شود که این نظریه، باز هم، مصرف استروئیدها را رد می‌کند (زیرا مصرف استروئیدها و سپس قطع آن، خود موجب کاهش طبیعی تستسترون در بدن میگردد)
- بافت زیرین نوک سینه در آقایان: در عده‌ای از افراد، هورمون‌های آندروژنیک (مثل تستسترون) طی فرآیندی به استروژن تبدیل میگردد و اگر توجهی به نوع هورمون و تاثیرات غیر مستقیم آن؛ چه هنگام مصرف و چه بعد از آن نشود، موجب ایجاد ژنیکوماستی میگردد.
- کلیه‌ها: بعد از کبد مسئول دفع سموم بدن بطریق دفع توسط ادرار هستند، مصرف پروتئین زیاد، خود موجب دفع کلسیم شده و محصولات نیتروژنی (پروتئین‌ها و آمینو اسیدها) برای کلیه، کار اضافی درست می‌کند.
راه حل چیست؟
راه حل قطعی برای صفر کردن خطر مصرف استروئیدها وجود ندارد ولی پزشکان برای کنترل عوارض استروئیدها روش‌هایی دارند که تا حدودی موثر است، استفاده همزمان مواد غذائی و مکمل‌های تقویت‌کننده کبد، تست دوره‌ای برای تشخیص مقدار آنزیم‌های کبد، استفاده از رژیم‌های کم‌چرب و کنترل‌کننده چربی پوست و مو، داروهای کنترل‌کننده DHT، تنظیم زمان مصرف و توجه به تست خون (تستسترون / استرادیول / پرولاکتین / دی اچ تی/ اف اس اچ / ال اچ / پی اس آ / فری پی اس آ) و تست اسپرم و سونوگرافی از کبد، پروستات، توجه و دقت به چکونگی دفع ادرار، استفاده از آنتی اروماتازها ، توصیه مصرف آب زیاد و مکمل‌های ویتامینی و املاح مورد نیاز، از اقدامات پزشکان برای کنترل بخشی از عوارض مصرف استروئیدها می‌باشد.