آشنایی با خواص قارچ شیتاکه Shiitake
شیتاکه (به ژاپنی: 椎茸 シイタケ Shiitake) (به انگلیسی: Shiitake、Shiitake mushroom)، یکی از انواع قارچ ها است که چینی ها از حدود 6 هزار سال پیش تا کنون از آن استفاده می کردند. در کشورهای شرق آسیا مانند چین، کره، ژاپن و تایوان این قارچ به عنوان نمادی برای طول عمر شناخته می شود. نام شیتاکه (شی تاکه) از زبان ژاپنی منشا گرفته است. «شی» نام چوب درختی است که این قارچ بر روی آن رشد می کند؛ و «تاکه» هم به معنی قارچ می باشد. این قارچ با نام «قارچ جنگل های سیاه» نیز شهرت دارد و در جنگل های کشور آلمان رشد می نماید.
قارچ شیتاکه از خانواده قارچ های بازیدیومیست است. دارای پوسته ای قهوه ای رنگ و سطحی کمی محدب می باشد و قطری به اندازه 2 تا 4 اینچ یعنی 2 بند انگشت الی 4 بند انگشت دارد.
مصرف خوراکی
در زمانهای قدیم در ژاپن امکان کاشت این قارچ نبود و تنها در مناطقی که بصورت طبیعی رشد میکرد، برداشت میشد. شیتاکه در آشپزی بودایی یکی از موادغذایی مهمی است که برای درست کردن سوپ از آن استفاده می شود. در قدیم یکی از مواد گرانقیمت به شمار میآمد. کشت شیتاکه بر روی چاک ساقه درختان از دوره ادو آغاز شد. کشت مصنوعی شیتاکه از قرن بیستم آغاز شدهاست.
محققان ایرانی موفق به کشت این قارچ در استان خراسان رضوی شده اند و تخمین زده می شود که این قارچ تا چند سال آینده به کشت انبوه رسیده و وارد برنامه غذایی مردم کشور ایران شود.
ارزش غذایی
مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس) | |
---|---|
انرژی | ۱٬۲۳۸ کیلوژول (۲۹۶ کیلوکالری) |
کربوهیدراتها | ۷۵٫۳۷ g |
قندها | ۲٫۲۱ g |
فیبر | ۱۱٫۵ g |
چربی | ۰٫۹۹ g |
پروتئین | ۹٫۵۸ g |
تیامین (ویتامین ب۱) | ۰٫۳ میلیگرم (۲۳٪) |
ریبوفلاوین (ویتامین ب۲) | ۱٫۲۷ میلیگرم (۸۵٪) |
نیاسین (ویتامین ب۳) | ۱۴٫۱ میلیگرم (۹۴٪) |
پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵) | ۲۱٫۸۷۹ میلیگرم (۴۳۸٪) |
ویتامین ب۶ | ۰٫۹۶۵ میلیگرم (۷۴٪) |
اسید فولیک (ویتامین ب۹) | ۱۶۳ میکروگرم (۴۱٪) |
ویتامین C | ۳٫۵ میلیگرم (۶٪) |
ویتامین D | ۳٫۹ میکروگرم (۳۹٪) |
کلسیم | ۱۱ میلیگرم (۱٪) |
آهن | ۱٫۷۲ میلیگرم (۱۴٪) |
منیزیم | ۱۳۲ میلیگرم (۳۶٪) |
منگنز | ۱٫۱۷۶ میلیگرم (۵۹٪) |
فسفر | ۲۹۴ میلیگرم (۴۲٪) |
پتاسیم | ۱٬۵۳۴ میلیگرم (۳۳٪) |
سدیم | ۱۳ میلیگرم (۱٪) |
روی | ۷٫۶۶ میلیگرم (۷۷٪) |
بهبود عملکرد سیستم ایمنی
چند نوع قارچ با نام های شی تاکه، مای تاکه و رِی شی از انواع قارچ های دارویی هستند. اثر قارچ شیتاکه بر نوعی از سلول های ایمنی به نام ماکروفاژ بیشتر است. ماکروفاژها سلول های مستعد سرطانی شدن را پاکسازی می کند. قارچ شیتاکه همچنین باعث افزایش سیتوکین هایی چون اینترلوکین 1 بتا، فاکتور نکروز کننده تومور آلفا و اینترلوکین 10 می شود. این عوامل به آپوپتوز «مرگ برنامه ریزی شده سلول» کمک می کنند و باعث می شود؛ در زمانی که باید بمیرند، از بین بروند و رشد بی رویه نکنند. در نتیجه باعث می شوند سلول های عادی به سلول سرطانی تبدیل نشوند.
کاهش بیماری های قلبی عروقی
قارچ شیتاکه به علت دارا بودن بتاگلوکان باعث کاهش کلسترول خون می شود. در نتیجه کلسترول در بدن تجمع نمی یابد و احتمال تشکیل پلاک های آترواسکلروزی کاهش یافته و احتمال ایجاد گرفتگی عروق و سکته کم می شود. قارچ شیتاکه به علت دارا بودن املاحی چون منیزیم، سلنیم، مس و روی دارای اثرات آنتی اکسیدانی می باشد؛ و همین عامل باعث می شود احتمال عملکرد غیر عادی در سلول ها کاهش یابد.
اثرات ضد سرطانی
حدود 100 ترکیب متفاوت در قارچ شیتاکه وجود دارد که باعث اثرات ضد سرطانی در آن می شود. این عوامل به آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلول) کمک می کنند. مطالعات نشان می دهد مصرف مداوم قارچ شیتاکه باعث پیشگیری از انواع سرطان ها بالاخص سرطان کولون، سرطان پروستات و سرطان سینه می شود.
درمان مبتلایان به ویروس HPV با قارچ شیتاکه
ویروس زگیل تناسلی (HPV) ویروس شایع و بسیار مسری است که باعث ایجاد زگیل تناسلی در دهانه رحم، دهان و گلو میشود. بیشتر از سه چهارم زنان این ویروس را در طول دوران زندگی خود میگیرند که نوع خاصی از این ویروس باعث سرطان دهانه رحم میشود.
قارچ ژاپنی شیتاکه ماده شیمیایی منحصر به فردی به نام AHCC دارد که سیستم ایمنی بدن را افزایش می دهد و باعث جلوگیری از رشد تومور می شود. اما تحقیقات جدید دانشمندان امریکایی عصاره ای در قارچ شیتاکه پیدا کرده اند که میتواند به کلی ویروس زگیل تناسلی (HPV) را ریشه کن و از بین ببرد. ویروس زگیل تناسلی (HPV) توسط رابطه جنسی ایجاد می شود و می تواند باعث ایجاد سرطان دهانه رحم، گلو و یا الت تناسلی در مردان شود.
قارچ شیتاکه برای قرن ها است که در شرق اسیا به عنوان دارو استفاده میشود که دارای ماده منحصر به فردی به نام active hexose correlated compound (AHCC) که دارای ترکیبی از اسید امینو ها، پلی ساکارید ها (polysaccharides) و مواد معدنی است در یک تحقیق جامع به ده خانم که ویروس زگیل تناسلی (HPV) را دارا بودند عصاره قارچ سیتامه به صورت روزانه به مدت شیش ماه داده شد. پنج نفر از این خانم ها به درستی درمان شدند و ویروس از بدن انها ریشه کن شد.
پروفسور Judith Smith، از دانشگاه تگزاس که تحقیقات جامع در این زمینه را شروع کرده است میگوید:
“نتیجه بسیار دل گرم کننده است. ما فهمیدیم که سه ماه برای درمان قطعی است ولی برای برخی نیاز است که درمان در شش ماه انجام شود.
بهرحال AHCC دارویی است که هیچ اثر جانبی ندارد. ما میخواهیم تحقیقات بزرگتری را شروع کنیم. در تحقیق قبلی میشخص شد که AHCC باعث میشود سیستم ایمنی بدن بالا برود و همچنین باعث افزایش شمار سلول هایی میشود که به بدن برای مبارزه با عفونت ها و جلوگیری از رشد تومور هستند میشود.
دکتر اسمیت در ادامه میگوید وقتی چنین نتیجه ای در بانوان ایجاد شد احتمالا در اقایان هم همین نتیجه را در درمان ویروس HPV و زگیل تناسلی خواهد داد.
اوایل سال دکتر اسمیت در تحقیق روی موش ها توسط AHCC توانست در 90 روز ویروس HPV را از بدن موش ها ریشه کن کند.
همچنین AHCC باعث کاهش نرخ رشد تومور سرطان دهانه رحم میشود
AHCC به عنوان یک ایمنی درمانی عمل میکند که این درمان توسط سیستم ایمنی بدن خود بیمار برای مقابله با بیماری عمل میکند. تحقیقات انسانی و ازمایشگاهی نشان داده است که AHCC باعث افزایش تعداد و فعالیت سلول های کشنده، سلول های endritic و سلول های cytokines که بدن را قادر میسازند در برابر عفونت ها مقابله کند و جلوی رشد تومور را بگیرد میشود.
انتخاب و ذخیره کردن قارچ شیتاکه
1. در زمان خرید قارچ شیتاکه دقت کنید و قارچی را انتخاب نمایید که درشت تر باشد، سطح صاف و تمیزی داشته باشد و چروکیده، و دارای لکه های مرطوب و لزج هم نباشد.
2. برای نگه داری قارچ شیتاکه تازه می توانید آن را در بسته های کاغذی قرار داده و در یخچال و یا فریزر به مدت یک هفته نگهداری نمایید. در این مدت قارچ تازه می ماند.
3. قارچ شیتاکه خشک شده نیز باید در ظرفی که محکم بسته شده است، در فریزر یا یخچال نگهداری شود. در این صورت به مدت شش ماه الی یکسال قابل استفاده خواهد بود.
4. تمیز کردن قارچ هم بهتر است با حوله پارچه ای باشد و با آب زیاد شسته نشود. زیرا قارچ بافت متخلخلی دارد و سریعاً آب را جذب می کند؛ در نتیجه بر روی بافت و طعم آن اثر می گذارد.
منبع :
https://fa.wikipedia.org/