یبوست چیست و علت و راه های درمان آن چگونه است؟
یبوست چیست:
یبوست یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است که در آن حرکات روده سخت تر و کم تر می شود. دستگاه گوارش از دهان شروع شده و به مقعد ختم می شود. همچنین مسئولیت هضم و جذب مواد مغذی و دفع مواد زاید را بر عهده دارد.روده ی بزرگ در انتهای دستگاه گوارش قرار دارد، در روده ی بزرگ آب از مواد هضم شده جذب می شود و مدفوع از حالت مایع به جامد تغییر پیدا می کند. هر چه مواد هضم شده مدت زمان طولانی تری در روده ی بزرگ بمانند، به دلیل جذب آب توسط روده، مدفوع سفت تر می شود و یبوست به وجود می آید.نیاز به دفع مدفوع در هر فرد متفاوت است مثلا بعضی افراد ممکن است روزانه ۳ بار احساس نیاز به دفع داشته باشند در حالی که بعضی افراد ممکن است چند بار در هفته دفع مدفوع داشته باشند. در صورتی که بیش از ۳ روز شکم تان کار نکند، مدفوع سفت شده و در دفع آن مشکل به وجود می آید.
یبوست بیماری خطرناکی نیست ولی ممکن است علامت برخی مشکلات از قبیل تنبلی روده، انسداد روده، ناهنجاری روده، باشد. در بین برخی افراد که مایلند وزن کم کنند ، مصرف داروها و مکمل های دارویی مسهل و دفع کننده چربی دیده میشوند ، اگر مصرف اینکونه داروها منظم و زیاد و مداوم باشد ، حرکات عضلات روده را شرطی میکند بطوریکه اگر فرد مصرف کننده این داروها را قطع کند، دچار یبوست میگردد .
شما ممکن است در صورت ابتلا به یبوست علایم زیر را داشته باشید:
- کاهش نیاز به دفع مدفوع
- دشواری در دفع مدفوع (نیاز به فشار بیش از حد جهت خروج مدفوع)
- مدفوع سفت یا کوچک
- احساس عدم تخلیه ی کامل روده
- کاهش اشتها
- نفخ شکم
- احساس وجود انسداد در راست روده و روده ها
- بی حالی و کرختی
- همچنین ممکن است احساس کنید که برای خالی کردن روده خود نیاز به کمک هایی مانند فشار دادن روی شکم یا استفاده از انگشت برای خارج کردن مدفوع دارید.
اگر یبوست مزمن شود و یا طول کشنده باشد، عوارض زیر را به همراه خواهد داشت:
- بواسیر یا هموروئید (تورم، التهاب سیاهرگ های راست روده یا اطراف مقعد که ممکن است باعث دردراست روده و خون ریزی شود.)
- شقاق مقعدی یا فیشر (شیار های کوچک در پوست اطراف مقعد که اغلب همراه با خارش، درد و خون ریزی هستند.)
- گیرافتادگی مدفوع (ناتوانی در فشار دادن مدفوع به دلیل اینکه به سختی در روده بزرگ و راست روده چسبیده است.)
- بیرون زدگی راست روده (پرولاپس رکتوم،وضعیتی که در آن راست روده از مقعد بیرون زده است.)
در صورت مواجهه با موارد زیر نیز باید به دکتر گوارش مراجعه کنید:
- اگر برای اولین بار دچار یبوست شده اید و تغییر در شیوه ی زندگی کمک کننده نبوده است.
- وجود خون در مدفوع
- کاهش وزن بدون هرگونه تلاش در این راستا
- درد شدید هنگام دفع مدفوع
- اگر یبوست شما بیش از ۲ هفته طول بکشد.
- تغییر چشمگیر اندازه، شکل و قوام مدفوع
- پزشک شما ممکن است جهت تشخیص علت یبوست انجام تست های زیر را توصیه کند:
- آزمایش خون جهت چک کردن سطح هورمون
- تست جهت چک کردن ماهیچه های مقعد
- تست جهت مشاهده ی چگونگی خروج مواد زاید از روده بزرگ
- کولونوسکوپی جهت چک کردن وجود احتمالی انسداد در روده ی بزرگ
بدنسازانی ( چه بدن سازان مرد و چه بدنسازی بانوان)که آمینو اسید و پروتئین در رژیم غذایی آن ها وجود دارد به سبب افزایش غلظت ترکیبات نیتروژنی در خون ، باید آب زیادی بنوشند و همراه آب ، موادی که آب را در بدن تا مدتی نگه میدارد مصرف کنند (پتاسیم) . البته مصرف پتاسیم عوارض خطرناک دارد ، از انجائیکه املاح مفیدی در بسیاری از میوه ها دیده میشود بهتر است مصرف میوه های پتاسیم دار را برای تامین آب و املاح انتخاب کرد. (هندوانه – خیار – آناناس – زرشک )