کلاژن پروتئینی است که در ماتریکس خارج سلولی جانوران، وجود دارد. این ماده فراوانترین پروتئین بدن محسوب می‌گردد. این پروتئین بصورت رشته‌های کلاژن مشاهده می‌شود. رشته‌های کلاژن در همه انواع بافت همبند، ولی به میزان متفاوت یافت می‌شوند. سنتز کلاژن به‌وسیله فیبروبلاست‌ها مشابه ساخت سایر پروتئین‌ها می‌باشد. سنتز این پروتئین توسط سلول‌های استئوبلاست دراستخوان، کندروبلاست در غضروف، ادونتوبلاست در دندان، سلول‌های ماهیچه صاف در دیواره رگ‌های خونی و سلول‌های اپی تلیال نیز انجام می‌گیرد. ترکیب اسید آمینه تشکیل دهنده این ماده در بافت‌های مختلف دارای تفاوت‌های جزئی است.

ساختار مارپیچ سه رشته‌ای کلاژن

یک مولکول کلاژن از سه زنجیرهٔ پروتئینی تشکیل شده که به دور یک دیگر پیچیده‌اند. مولکول‌های این پروتئین به گونه‌ای ویژه کنار یک‌دیگر آرایش می‌یابند و یک ریز رشته را می‌سازند. تعداد زیادی از این ریز رشته‌ها به دور یک‌دیگر می‌پیچند تا یک رشتهٔ کلاژن ساخرصد پرولین و هیدروکسی پرولین و یک اسید آمینه غیر استاندارد است.

انواع کلاژن

دست کم ۱۳ نوع از این پروتئین در انسان شناسایی شده‌اند که هر کدام در بافت خاصی وجود دارند. تنوع این کلاژن‌ها به دلیل تفاوت در ماهیت پلی پپتیدهای تشکیل دهنده آنهاست. از کنار هم قرار گرفتن مارپیچ‌های کلاژن رشته‌های کلاژن بوجود می‌آیند. نحوه قرار گرفتن مارپیچ‌ها طوری است که انتهای مولکول‌های مجاور روی هم قرار می‌گیرند. این نحوه قرار گیری باعث می‌شود که رشته‌های این پروتئین قابلیت کشش زیادی داشته باشند. دستجات متراکم این رشته که در تاندون وجود دارند با قابلیت کشش خود می‌توانند نیروهای زیادی را تحمل کنند.

معروف‌ترین انواع کلاژن

•  نوع I: این نوع کلاژن در استخوان و وتر وجود دارد و از تعداد زیادی دسته‌های فیبری ساخته شده‌است که به صورت امواج دریا قرار دارند.
•  نوع II: که در غضروف شفاف دیده می‌شود به شکل فیبریل است و فیبر تشکیل نمی‌شود.
•  نوع III: همان رشته شبکه‌ای است که در غشای پایه دیده می‌شود این نوع کلاژن از فیبرهای واحد ساخته شده‌است.
•  نوع V،IV: به صورت فیبریل نبوده و احتمالاً غیر پلیمریزه هستند. کلاژن نوع IV در غشای پایه ونوع V در جدار رگ‌های خونی جنین یافت می‌شود.

به گفته دکتر نیکول اوسینگا Nicole Osinga: ” بدن شما به کلاژن نیاز دارد ولی باید بدانید که خودش قادر به تولید این پروتئین است بنابراین بسیاری از ما واقعا نیازی به اضافه کردن پودر این پروتئین به غذا یا دریافت آن از طریق مکمل ها نداریم. ”

پس این همه سر و صدا در مورد کمبود این ماده برای چیست؟ درست است یا نه؟ بیایید حقایق این مساله را با هم بررسی کنیم:

دکتر نیکول اوسینگا: “بدن انسان نمی تواند کلاژن را به صورت کامل جذب کند. پس این ادعا که دریافت مکمل کلاژن می تواند مستقیما باعث بهبود رشد استخوان و سلامت پوست و یا مو شود، درست نیست.”

کاری که بدنتان انجام میدهد تجزیه کلاژن در سیستم گوارش به اسید آمینه هایی است که در هر قسمت بدن بنا به نیازی که دارند مورد استفاده قرار می گیرد، اما این فرایند به طور اتوماتیک سبب صاف و درخشان شدن پوست تان نمی شود. از طرف دیگر مصرف یک مکمل کلاژن می تواند بدن شما را به تولید کلاژن بیشتر ترغیب کند. یعنی مکمل های کلاژن با مهیا کردن منابع زیست فراهمی bioavailable آمینو اسیدهای تولید کننده آن به تولید طبیعی این پروتئین برای استخوان و مفاصل کمک می کنند. این مورد در جریان یک مطالعه مشخص شد.

به گفته دکتر ویتنی بو Whitney Bowe، متخصص پوست: قبل از مصرف مکمل کلاژن به امید بهبود پوست تان، این نکات را در نظر بگیرید: “در واقع تا به این زمان مطالعات دقیق علمی و اطلاعات بسیار محدودی در مورد کلاژن قابل جذب (از طریق پوست یا تزریق) یا کلاژن خوراکی وجود دارد. در نتیجه، هنوز مشخص نیست که آیا این مکمل ها تاثیر معنی داری روی پوست زنانی که تغذیه ای متعادل شامل انواع منابع پروتئینی از قبیل مرغ، ماهی، تخم مرغ، مغزها و ماست داشته اند، بگذارد. یک مطالعه همراه با مصرف دارونماها به صورت تصادفی نشان داد زنانی که به طور منظم و به مدت 8 هفته پپتید peptide را از کلاژن دریافت کرده اند شاهد کاهش 20 درصدی چین و چروک در پوستشان بوده اند.

*پپتید peptide: یک ترکیب که متشکل از دو یا چند اسیدهای آمینه مرتبط در یک زنجیره است، گروه کربوکسیل هر اسید به گروه آمین های بعدی با یک پیوند از نوع -OC-NH- پیوند داده می شود.

همین طور که سنتان بالا می رود سطح طبیعی این پروتئین در بدنتان کاهش پیدا می کند به همین دلیل است که شاید بخواهید از یک مکمل استفاده کنید. بر اساس تحقیقات انجام شده، کلاژن پروتئین های سازنده موی بدن را افزایش داده و تقویت می کند که باعث پیشگیری از ریزش مو و افزایش رشد آن ها شده و با کمک به ساختار سالم فولیکول follicle مو که کار تولید رنگدانه ها را انجام می دهند، خاکستری شدن مو را به تعویق می اندازند. علاوه بر این، مکمل های کلاژن با کمک به حفظ سطح رطوبت موها در درمان موهای خشک و شکننده بسیار مفید هستند.

اگر می خواهید برای تقویت موهای خود از مکمل های کلاژن استفاده کنید Qilib ، Viviscal ، و Phillip Kingsley Trichotherapy همه جزو مارک های معتبر هستند.

مصرف مکمل کلاژن به تنهایی برای شما کفایت نمی کند. به گفته دکتر اوسینگا، ویتامین C و کلاژن باید با هم مصرف شوند، چون اگر میزان ویتامین C در بدنتان خیلی کم باشد کلاژن کافی در بدن تولید نمی شود. کلم، میوه های قرمز و هویچ همه به طور طبیعی باعث افزایش تولید این پروتئین در بدن می شوند. علاوه بر کاهش تولید کلاژن در بدن با افزایش سن، فاکتورهای زندگی مدرن مانند استرس، تغذیه ضعیف و عدم تعادل سلامت روده می تواند توانایی بدن را برای ساختن کلاژن کاهش دهند.

منابع کلاژن

• – قرص های کلاژن که حاولی تا 1 گرم کلاژن در هر قرص هستند و می توانید زنجیره های مختلف کلاژن را با ویتامین C ترکیب کنید، که می تواند به تولید بیشتر کلاژن در بدن کمک کند.
• – پودرها و مایعات حاوی کلاژن که برای افرادی که نمی خواهند قرص مصرف کنند یا با بلعیدنشان مشکل دارند، عالی است. با این حال تحقیقات محدودی در این زمینه وجود دارد.
• – اگر گیاه خوار هستید یا گوشت نمی خورید مکمل های کلاژن مخصوص به شما در بازار با ترکیبی از آمینو اسیدها و عصاره سبوس گندم به جای محصولات جانبی که از حیوانات گرفته می شود، وجود دارد.
• – همچنین می توانید این پروتئین را از منابع غذایی مانند ماهی، گاو و مرغ بدست آورید.

علاوه بر محصولات موضعی ( یک نمونه محصول موضعی کار آمد در سایت مجیک بادی معرفی شده هست به نام Firming Cocktail ) و درمان، مواد غذایی بهترین راه طبیعی برای افزایش کلاژن در پوست می باشد تحریک کلاژن سازی با استفاده از محصولات موضعی در خانه و انتخاب شیوه زندگی مناسب کمک می کند تا پوست قدرت، استقامت و حجم خود را حفظ کند.

آفتاب :
آفتاب: در واقع در درم ( زیر خارجی ترین لایه پوست)، کلاژن پایه و اساس بافت همبند است که از ساختار پوست پشتیبانی می کند و برای جوانتر سازی پوست ضروری است اما با افزایش سن، تولید آن در بدن کمتر می شود و به این علت است که آنزیم ها با شکشتن کلاژن آن را کاهش می دهند و باعث نازک شدن پوست و از دست دادن احساس پری و سبب تشکیل چین و چروک می شوند.

به گزارش سایت رژیم سلامتی، در حالی که بدن برای تعمیر آنچه که آسیب دیده است به طور مداوم ایجاد کلاژن های جدید می کند در حدود سن 35 سالگی، تولید کلاژن به طور طبیعی کاهش یافته، و کیفیت کلاژن نیز به خوبی سال قبل نیست اما خبر خوب این است که علاوه بر محصولات موضعی و درمان، مواد غذایی بهترین راه طبیعی برای افزایش کلاژن در پوست می باشد تحریک کلاژن سازی با استفاده از محصولات موضعی در خانه و انتخاب شیوه زندگی مناسب کمک می کند تا پوست قدرت، استقامت و حجم خود را حفظ کند در این مقاله بهترین غذاها برای بازگرداندن، بازسازی و تعمیر کلاژن آسیب دیده برای جوان سازی پوست و ضد پیری بیان می شود.

سیر
یکی از بهترین منابع تولید گوگرد، که برای تولید کلاژن در بدن لازم استسیر همچنین اسید لیپوئیک و تورین دارد که به بازسازی الیاف کلاژن آسیب دیده کمک می کند.

صدف
صدف طبیعی منابع غنی از روی یک عنصر ضروری برای روند کلاژن سازی است همچنین و مملو از ویتامین ها و مواد معدنی از جمله آهن و ویتامین B12 است، صدف یک گزینه کم کالری است و یک لیست طولانی از فواید سلامتی دارد.

چای سفید
از ساختار کلاژن پشتیبانی می کند با توجه به تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه کینگستون چای سفید ممکن است از پروتئین های ساختاری پوست به طور خاص کلاژن محافظت نماید اعتقاد بر این است از فعالیت آنزیم تجزیه کلاژن و خطوط و چین و چروک جلوگیری می کند.

مرکبات
مطالعات نشان می دهد که میوه های خانواده مرکبات مانند پرتقال، لیمو، گریپ فروت که سرشار از ویتامین C هستند توانایی در کمک به آمینو اسیدهای لیزین و پرولین برای تبدیل شدن به کلاژن را دارند. آنتی اکسیدان ویتامین C همچنین در کمک به خنثی کردن رادیکال های آزاد که سبب شکستن کلاژن و الاستین در پوست است بسیار مهم می باشند.

پروتئین
علاوه بر اینکه شما باید نیاز روزانه به پروتئین را مصرف کنید سفیده تخم مرغ هر دو لیزین و پرولین را دارد بنابراین اضافه کردن سفیده تخم مرغ به رژیم غذایی خود می تواند از تولید طبیعی کلاژن در بدن حمایت کند و برای کسانی که رژیم گیاهی دارند و ترکیب محصولات حیوانی مانند تخم مرغ و یا گوشت بدون چربی را دوست ندارند آجیل بخصوص بادام زمینی دارای پروتئین لیزین است.

سبزیجات نارنجی
بازگرداندن و بازسازی – سبزیجات نارنجی رنگ مانند هویج و سیب زمینی شیرین که سرشار از ویتامین A هستند و سبب بازیابی و بازسازی کلاژن آسیب دیده می شوند.

انواع توت ها
دفع آسیب – تمشک و انواع توت ها رادیکال های آزاد تمیز کرده و سطح کلاژن را افزایش می دهد.

سویا
بلوک کننده پیری – منابع شیر سویا، پنیر یا پنیر سویا، سویا دارای جنیستین ( هورمون گیاهی است با خاصیت آنتی اکسیدان ) که باعث تولید کلاژن شده و به جلوگیری از آنزیم هایی، مانند MMP ها کمک می کند و از پیری پوست جلوگیری می نماید.

ماهی
ایجاد سلول های قوی تر – ماهی مانند ماهی تن و ماهی قزل آلا دارای اسید چرب امگا 3 است می گوید سلول های پوست توسط یک غشاء چرب محافظ احاطه شده است هنگامی که سلول های سالم باشند آنها قادر به حمایت از ساختار پوست می باشند.

سبزیجات قرمز رنگ
حفاظت از آفتاب – گوجه فرنگی، فلفل و چغندر حاوی لیکوپن آنتی اکسیدان است. لیکوپن به عنوان یک sunblock ( ضد آفتاب ) طبیعی عمل می کند و با افزایش سطح کلاژن از پوست در برابر آسیب محفاظت می کند.

سبزیجات سبز تیره
برگردادن تولید کلاژن- سبزیجات سبز تیره مانند اسفناج و کلم پیچ غنی از ویتامین Cمی باشد و می تواند تولید این ماده را را برگردانند در محصولات موضعی، ویتامین C وجود دارد. و دارای خواص آنتی اکسیدانی است که سبب تثبیت آنزیم پیام رسان شکننده کلاژن می شود این نیز بدن را در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند و از ضعیف شدن این پروتئین جلوگیری می کند.

در چه صورت باید از مصرف مکمل های کلاژن اجتناب کنید؟

در حالی که وجود ویتامین C و هیالورونیک اسید hyaluronic برای به حداکثر رساندن منافع مکمل های کلاژن عالی است، ترکیباتی وجود دارد که باید از آن ها اجتناب کنید، CoQ10 ، گلوکوزامین glucosamine و آرژنین arginine جزو این گروه هستند. در حالیکه این ترکیبات به تنهایی مفید هستند ولی ارزش زیادی به مکمل های کلاژن اضافه نمی کنند و فقط باعث افزایش قیمت این مکمل ها می شوند. باید حواستان باشد از مکمل های کلاژنی که با مالتودکسترین maltodextrin، طعم دهنده ها یا شکر، روغن و مواد مصنوعی پر شده اند، اجتناب کنید. انواع مختلفی از مواد غیر ضروری که ممکن است نیازی به آن ها نداشته باشید در این مکمل ها وجود دارند مانند زنجیره های اسیدهای آمینه که در بازسازی عضله و بهبود زخم تاثیر دارند ولی به بالا بردن کلی سطح کلاژن در بدن کمکی نمی کنند.

هشت خاصیت عجیب ژلاتین!

مصاحبه با دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، متخصص پوست و رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی در مورد کلاژن

به تازگی گروهی از محققان ژاپنی ادعا کرده‌اند ماءالشعیری تولید کرده‌اند که هر بطری آن حاوی 5 درصد الکل و 2 گرم کلاژن است و به رفع چین و چروک و افزایش خاصیت کشسانی پوست کمک می‌کند و باعث نرمی و لطافت پوست می‌شود.
نکته مهم این است که الکل، قهوه و سیگار از جذب این پروتئین می‌کاهند و تولید مشروبات غنی‌شده با کلاژن شاید بیشتر شعاری تبلیغاتی برای جذب مشتری باشد.  به هر حال، به همین بهانه در این مطلب با دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، متخصص پوست و رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی از تاثیر مکمل‌های خوراکی کلاژن بر جوانسازی پوست پرسیدیم.

کدام یک از این ترکیب‌ها : کلاژن تزریقی یا کرم‌های موضعی یا مکمل‌های خوراکی واقعا موثرند و به کلاژن‌سازی کمک می‌کنند؟

کرم‌های حاوی کلاژن که زیاد هم تبلیغ می‌شوند، تاثیری روی کلاژن‌سازی ندارند چون کلاژن، پروتئین بافت درشت است و کرم‌های حاوی کلاژن خیلی از سطح پوست جذب نمی‌شوند اما کلاژن‌های تزریقی مثل هیالورونیک اسیدها تقریبا موثرند و برای پر کردن خط خنده یا حجم دادن استفاده می‌شوند. اخیرا نیز نوع خوراکی کلاژن تولید شده که به صورت مکمل و سافت ژل وارد بازار شده است.

کلاژن‌های خوراکی نقشی در افزایش کلاژن زیر پوستی و کاهش چین و چروک‌ها دارند؟

در مورد آنها هنوز مطالعات قابل قبولی انجام نشده است. تنها مطالعه خوبی که تاکنون انجام شده به سال 2014 بر‌می‌گردد. در این مطالعه 2 گروه 57 نفره از خانم‌های 45 تا 65 ساله زیرنظر گرفته شدند. به یک گروه سافت ژل‌های حاوی 5/2 گرم از این ماده به مدت 8 هفته و به گروه دوم پلاسبو یا دارونما دادند.

نتایج بررسی‌ها نشان داد در گروه اول در هفته 4 و 8 و 4 ماه بعد از اتمام دوره مصرف، چروک‌های دورچشم 20 درصد کم و میزان تولید الاستین و کلاژن و… نیز به درصدهای مختلف تحریک شد. البته در این تحقیق برندهای مختلفی بررسی شدند که همگی اثر‌بخشی یکسانی نداشتند. در ضمن در مورد عوارض ناشی از مصرف این سافت ژل‌ها یا مدت ماندگاری آنها تحقیقی انجام نشد و به بررسی‌های بیشتر نیاز است.

در بررسی دیگری در همین زمینه به اثبات رسید میزان تاثیر کلاژن خوراکی با رتینوییدهای موضعی که کارشان لایه‌برداری و تحریک کلاژن‌سازی است، یکسان است.

منبع :
ویکیپدیا

سیمرغ

عصر ایران

الو دکتر