نشاسته مقاوم به هضم را بشناسید !
بیشتر کربوهیدراتهای موجود در تغذیه، نشاسته هستند. نشاستهها زنجیرههای بلندی از گلوکز هستند که در غلات، سیبزمینی و خوراکیهای گوناگون موجودند. اما همهی نشاستهای که میخوریم جذب نمیشود. گاهی بخش کوچکی از آن بدون تغییر و تحولی از سیستم گوارش رد میشود؛ بهعبارتی دیگر نسبت به گوارش مقاوم است.این نوع نشاسته، نشاسته مقاوم به هضم نامیده میشود که شبیه فیبر محلول عمل میکند. مطالعات زیادی روی انسانها نشان داده که نشاسته مقاوم به هضم میتواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد که شامل بهبود حساسیت انسولینی، کاهش میزان قندخون، کاهش اشتها و فواید گوناگون برای گوارش میشود.
این نوع نشاسته به هضم موضوعی هست که این روزها بحثهای زیادی درموردش صورت میگیرد. در چند ماه گذشته، صدها نفر تحت آزمایش قرار گرفتند و با افزودن این نوع نشاسته به رژیم غذاییشان، بهبودهای چشمگیری مشاهده گردید.
۴ نوع نشاسته مقاوم به هضم وجود دارد
۱. نوع یک که در غلات، دانهها و بنشن یافت شده و در برابر گوارش مقاوم است زیرا با دیوارههای فیبردار سلول ترکیب میشود.
۲. نوع دوم که در برخی غذاهای نشاستهای یافت میشود مانند سیبزمینی خام و موزهای سبز و نارس.
۳. نوع سوم وقتی تشکیل میشود که غذاهای نشاستهداری چون سیبزمینی و برنج، پخته شده و سپس سرد میشوند. فرایند سرد شدن، برخی از نشاستههای قابل هضم را طی فرایندی بهنام retrogradation به نشاستههای مقاوم به هضم تبدیل مینماید.
۴. نوع چهارم که ساختهی دست بشر است و طی یک فرایند شیمیایی تولید میشود.
طبقهبندی این نوع نشاستهها کار سادهای نیست، چون انواع متفاوت و گوناگونی از آنها میتواند در یک نوع غذا موجود باشد. بسته به چگونگی تهیه و آمادهسازی غذا، مقدار نشاستههای مقاوم به هضم آن تغییر میکند. مثلاً اگر اجازه دهیم یک موز رسیده شود (زرد شود) از میزان نشاسته مقاوم به هضم آن کاسته شده و به نشاستههای معمولی تبدیل میگردد.
نشاسته مقاوم به هضم چطور عمل میکند و مکانیسمش چیست؟
دلیل اصلی مفید بودن این نوع نشاسته این است که مانند فیبر محلول و قابل تخمیر عمل مینماید. نشاسته مقاوم به هضم بدون اینکه گوارش شود از معده و روده عبور میکند و در نهایت به روده بزرگ میرسد، جایی که باکتریهای مفید آن را تغذیه مینماید. بیشتر غذاهایی که میخوریم تنها ۱۰ درصد از سلولهایمان را تغذیه میکند، در حالیکه فیبرهای قابل تخمیر و نشاستههای مقاوم به هضم، ۹۰ درصد باقیمانده را تغذیه میکنند.در رودههای ما صدها نوع باکتری مفید وجود دارد و در دهههای گذشته، دانشمندان تعداد و نوع باکتریهایی که میتوانند تأثیری بنیادی بر سلامت ما بگذارند را کشف کرده بودند.
نشاسته مقاوم به هضم با تغذیه باکتریهای مفید روده تأثیر مثبت روی کیفیت و همچنین تعداد آنها میگذارد. وقتی باکتریها نشاستههای مقاوم به هضم را گوارش میکنند، ترکیبات متنوعی شکل میدهند مانند گازها و اسیدهای چرب کوتاه زنجیره و قابل توجهتر و مهمتر از همه، نوعی اسیدچرب بهنام بوتیرات. بوتیرات در واقع بهترین سوخت برای سلولهای مخاط روده است.بنابراین نشاسته مقاوم به هضم، هم باکتریهای مفید را تغذیه میکند و هم غیرمستقیم با افزایش مقدار بوتیرات، سلولهای کولون را تغذیه مینماید. نشاسته مقاوم به هضم تأثیرات مفید گوناگونی بر روده بزرگ دارد؛ میزان pH را کم میکند، از التهاب میکاهد و منجر به تغییرات مفید زیادی میگردد که ریسک سرطان کولون را هم پایین می آورد، سرطان کولون چهارمین دلیل مرگهای سرطانی در تمام دنیاست. اسیدهای چرب زنجیره کوتاهی که توسط سلولهای کولون بهکار برده نمیشوند، وارد جریان خون، کبد و باقی قسمتهای بدن میگردند در نتیجه فواید گوناگون زیادی از خود بهجا میگذارند.
همه آن چیزی که باید در مورد نشاسته مقاوم به هضم بدانید
نشاسته مقاوم به هضم، بهدلیل اثرات درمانیاش بر روده بزرگ، میتواند برای ناهنجاریهای مختلف گوارشی مفید باشد، که شامل سندرم روده تحریکپذیر مانند کولیت روده و بیماری کرون، یبوست، دیورتیکولیت (دیورتیکول یک کیسه حباب مانند است که در اثر افزایش فشار داخل رودهٔ بزرگ و وارد شدن آن به جدار روده و ایجاد بیرونزدگیهای بادکنک شکل نازک از میان بخشهای ضعیف شدهٔ جدار روده بزرگ، پدید میآید) و اسهال. با این وجود پیش از هر توصیهای باید مطالعات گستردهتری روی انسان انجام شود. در آزمایشاتی که روی حیوانها صورت گرفت، نشاسته مقاوم به هضم باعث افزایش جذب مواد معدنی نیز شده بود.
نشاسته مقاوم به هضم موجب افزایش حساسیت انسولینی، کاهش میزان قندخون و تقویت سلامت متابولیسم میگردد.
نشاسته مقاوم به هضم فواید متعددی برای سلامت سوخت وساز بدن ما دارد. مطالعات گوناگون نشان داده که این نوع نشاسته میتواند واکنش بدن نسبت به انسولین را بهتر کند و همچنین برای کاهش قند خون بعد از خوردن غذا، بسیار مفید است. نشاسته مقاوم به هضم تأثیر جانبی دیگری هم بعد از میل غذا دارد، یعنی اگر شما آن را همراه صبحانه بخورید، مانع افزایش قندخونتان بعد از خوردن نهار میشود.
تأثیر این نشاسته بر متابولیسم گلوکز و انسولین بسیار قابل توجه است. برخی مطالعات نشان دادهاند بعد از چهار هفته مصرف روزانه ۱۵ تا ۳۰ گرم نشاسته مقاوم به هضم، حسایت انسولینی به میزان ۵۰ درصد افزایش یافتهاست. اهمیت حسایت انسولینی را نمیتوان نادیده گرفت. داشتن حساسیت انسولینی پایین (مقاومت انسولینی)، دلیل اصلی بیشتر بیماریهای جدی دنیاست، مانند سندرم متابولیک، دیابت نوع دوم، چاقی، بیماریهای قلبی و عروقی و آلزایمر.
نشاسته مقاوم به هضم، با افزایش حساسیت انسولینی و کاهش قندخون، میتواند به شما کمک کند از بیماریهای مزمن پیشگیری کرده و طول عمر بیشتر و زندگی با کیفیتتری داشته باشید. با این وجود، تمام مطالعات توافق نظر ندارند که نشاسته مقاوم به هضم این اثرات مثبت را داشته باشد، ممکن است بسته به خودِ فرد، دوز مصرفی و شیوه بهکاربردن این نشاسته، تأثیرات نیز متفاوت باشد.
نشاسته مقاوم به هضم میتواند با کمک به احساس سیری، باعث کاهش وزن شود
این نوع نشاسته ، نسبت به نشاستههای معمولی، کالری کمتری دارد. بنابراین هر چه میزان آن در غذا بیشتر باشد، آن غذا دارای کالری کمتری است. آزمایشات نشان داده مکملهای فیبر محلول میتوانند منجر به کاهش وزن شوند، به این دلیل که احساس سیری را بیشتر کرده و اشتها را کم میکنند، ظاهراً نشاسته مقاوم به هضم نیز همین اثرات را داشته باشد.
تحقیقهایی که روی حیوانات صورت گرفت نشان داد، نشاسته مقاوم به هضم میتواند منجر به کاهش وزن شود اما روی انسان هنوز مطالعه دقیق و کاملی انجام نشده است.
نشاسته مقاوم به هضم را چطور به تغذیهمان اضافه کنیم؟
2 راه برای اینکار وجود دارد؛ میتوانید آنها را از غذاها دریافت کنید و یا سراغ مکملهای آن بروید. غذاهای زیادی هستند که استفاده از آنها متداول بوده و نشاسته مقاوم به هضم بالایی دارند.
در زیر 9 غذای حاوی مقادیر بالایی از نشاسته مقاوم آورده می شود.
1. جو
جو دو سر یکی از راه های مناسب برای اضافه کردن نشاسته مقاوم به رژیم غذایی شما هستند.
3.5 اونس (100 گرم) از تکه های بلغور جو دوسر پخته شده ممکن است دارای حدود 3.6 گرم نشاسته مقاوم باشد جو نیز آنتی اکسیدان بالایی دارند و غلات کامل هستند.
به جو پخته شده برای چند ساعت یا یک شب اجازه دهید تا خنک شود نشاسته مقاوم را حتی بیشتر افزایش دهد.
2. برنج پخته و سرد شده
برنج یکی دیگر از راه های کم هزینه و راحت راه برای اضافه کردن نشاسته مقاوم به رژیم غذایی شما است.
یکی از روش های آماده سازی محبوب طبخ دسته های بزرگ برای کل هفته است.
انجام این کار نه تنها موجب صرفه جویی بلکه سبب افزایش محتوای نشاسته مقاوم در برنج خنک شده می شود.
برنج قهوه ای ممکن است با توجه به محتوای فیبر بالاتر آن بهتر از برنج سفید باشد برنج قهوه ای نیز عناصر کم مصرف تر از جمله منگنز و منیزیم را فراهم می کند.
3. برخی از دانه های دیگر
چند دانه سالم مقادیر بالایی از نشاسته مقاوم RS را فراهم می کند.
اگر چه دانه ها اغلب به اشتباه ناسالم تصور می شود دانه های گندم کامل می تواند به رژیم غذایی اضافه شود.
آنها نه تنها یک منبع بزرگ از فیبر هستند بلکه حاوی مواد معدنی و ویتامین های مهم نیز هستند.
4.نشاسته مقاوم در حبوبات
لوبیا و حبوبات به مقدار زیادی فیبر و نشاسته فراهم می کنند.
هر دو باید خیسانده شود و برای حذف لکتین و ضد مواد مغذی به طور کامل پخته شوند.
بسته به نوع حبوبات، آنها حاوی حدود 1/4 گرم نشاسته مقاوم در3.5 اونس ( 100 گرم) پس از پخته شدن هستند.
5. نشاسته سیب زمینی خام
نشاسته سیب زمینی یک پودر سفید رنگ شبیه به آرد طبیعی است.
این یکی از اغلب منابع متمرکز نشاسته مقاوم است در حدود 72 درصد از نشاسته در آن مقاوم شده اند.
به همین دلیل، شما فقط به 1-2قاشق غذاخوری در روز نیاز دارید این اغلب به عنوان قوام دهنده استفاده می شود و یا به اسموتی، جو دوسر یک شبه و یا ماست اضافه می شود.
این مهم است که نشاسته سیب زمینی گرما نبیند در عوض، غذا را آماده کنید و سپس نشاسته سیب زمینی را به یک ظرف سرد شده اضافه کنید.
بسیاری از مردم از نشاسته سیب زمینی خام به عنوان یک مکمل به منظور افزایش محتوای RS رژیم غذایی خود استفاده می کنند.
6. سیب زمینی پخته و سرد شود
اگر سیب زمینی به درستی آماده و خنک شود منبع خوبی از نشاسته مقاوم است.
بهتر است آنها را به صورت فله ای طبخ کنید و برای حداقل چند ساعت اجازه دهید تا خنک شود هنگامی که به طور کامل سرد شود سیب زمینی پخته شده مقدار قابل توجهی از نشاسته مقاوم دارد.
علاوه بر اینکه منبع خوبی از کربوهیدرات و نشاسته است سیب زمینی حاوی مواد مغذی مانند پتاسیم و ویتامین C است.
به یاد داشته باشید که سیب زمینی را دوباره گرم نکنید در عوض، آنها را همانند بخشی از سالاد سیب زمینی خانگی یا سایر وعده های غذایی مشابه به صورت سرد بخورید.
7.نشاسته مقاوم در موز سبز
موز سبز یکی دیگر از منبع بسیار خوبی از نشاسته و فیبر است.
علاوه بر این، هر دو موز سبز و زرد به صورت سالم از کربوهیدرات و مواد مغذی دیگر مانند ویتامین B6 و ویتامین C هستند.
همان طور که موز می رسد نشاسته مقاوم شروع به تبدیل شدن به قندهای ساده مانند فروکتوز، گلوکز و ساکارز می کند.
بنابراین، اگر شما می خواهید حداکثر مصرف نشاسته مقاوم را داشته باشید باید هدف خود را خرید موز سبز قرار دهید و آنها را در طول چند روز بخورید.
8. آرد ذرت
آرد ذرت که اغلب به عنوان فیبر ذرت یا نشاسته ذرت اشاره شده است.
مانند نشاسته سیب زمینی، آرد ذرت یک فرم بسیار تغلیظ شده از نشاسته مقاوم است و به راحتی می تواند به ماست یا بلغور جو دوسر اضافه کرد.
تا 50٪ از آن فیبر، که اکثر آنها نشاسته مقاوم است.
9. کربوهیدرات نشاسته دار پخته و سرد شده دیگر
پخت و پز و خنک کننده سایر مواد نشاسته ای، نشاسته مقاوم آنها را افزایش می دهد.
همانطور که در بالا بحث شد بهتر است آنها را گرما داده و سپس به آن اجازه دهید تا یک شب خنک شود.
این را می توان برای بسیاری از منابع مورد بحث در این مقاله، مانند برنج و سیب زمینی، ماکارونی و غیره اعمال کرد.
یکی از روش صرفه جویی در زمان است برای آماده سازی یک دسته بزرگ از ماکارونی، برنج و یا سیب زمینی در آخر هفته، سپس سرد آنها و خوردن آنها را با سبزیجات و پروتئین ها برای وعده های غذایی کامل در طول هفته.
یک نکته مهم اینکه اگر تحت رژیم بسیار کم کربوهیدرات هستید، نمیتوانید از این خوراکیها استفاده کنید چون همگی جزو پُر کربوهیدراتها هستند. یعنی میتوانید نشاسته مقاوم به هضم را به رژیم غذاییتان بیافزایید بدون اینکه هیچگونه کربوهیدرات قابل هضم بخورید. برای همین خیلی از کارشناسان توصیه میکنند، سیبزمینی خام مصرف کنید. نشاسته سیبزمینی خام حاوی تقریباً ۸ گرم نشاسته مقاوم به هضم در هر قاشق غذاخوری بوده و تقریباً هیچ کربوهیدارت قابل هضمی ندارد. خیلی هم ارزان است! مزه خاصی هم ندارد و میتوانید به شیوههای مختلفی آن را با غذاهایتان همراه کنید؛ با ترکیب آن با غذایتان، ترکیب آن با آب و یا با استفاده آن در اسموتیها و …
۴ قاشق غذاخوری نشاسته سیبزمینی خام، ۳۲ گرم نشاسته مقاوم به هضم دارد. بسیار خوب است که با مقادیر کمتر شروع کنید، چون زیاد آن میتواند باعث نفخ و احساس ناراحتی شود. بیشتر خوردن آن ایرادی ندارد زیرا وقتی به میزان ۵۰ تا ۶۰ گرم در روز برسید، زیادی آن دفع میشود. تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیره شاید ۲ تا ۴ هفته طول بکشد تا شما شاهد تمام فواید آن باشید، پس صبور باشید!
منبع :
رژیم غذایی
قطره